اگر کسی سفری به مناطق جنوب شرقی ایران داشته باشد، لباس زیبای بلوچی را بر تن مردان، زنان و کودکان بسیاری دیده است. لباسی که نه فقط مشخصه قوم بلوچ است، بلکه بخشی از هویت و فرهنگ ایران و ایرانیان است. بلوچ‌ها یکی از طوایف هند و اروپایی و از شاخه مردمان ایرانی (Iranian people) هستند که به ناحیه جنوب شرقی ایران مهاجرت کرده‌اند و از قدیمی‌ترین اقوام ساکن ایران محسوب می‌شوند. از این رو تحقیق و پژوهش درباره فرهنگ، آداب و رسوم و زبان این قوم کمک بزرگی به شناخت تاریخ، تمدن و فرهنگ ایران و مقوله ایران شناسی است.
پوشاک و لباس بلوچی یکی از این موارد است که در شاخه‌های بسیاری قابل بررسی است، از جمله قدمت تاریخی و جنبه هنری آن باید مورد توجه قرار بگیرد. لباس بلوچی، لباسی است که در یک منطقه بزرگ جغرافیایی از قدیم مورد استفاده مردم بوده است. مناطقی چون ناحیه سیستان و بلوچستان ایران، بخش‌هایی از خراسان (به خصوص جنوب آن)، بخش‌هایی از استان کرمان و هرمزگان، کشورهایی چون پاکستان، هندوستان، افغانستان و ... از جمله نواحی هستند که این لباس در آن‌ها رایج است. ممکن است خیلی دیگر از اقوام ایرانی لباسی مشابه این لباس و یا پوشاک و لباسی با ویژگی‌های مشترک با این لباس را داشته‌اند. این مسئله به دلیل ریشه‌های مشترک مردمی، قومی، تبارشناسی، فرهنگی و تاریخی مردم ایران دور از ذهن نیست. پوشاک و لباس‌هایی که در پروسه تاریخی ایران وجود داشته‌اند و گذر زمان و شرایط و سیاست‌های روزگار خیلی از آن‌ها را یا از بین برده است، یا محدود کرده و یا از آن پوشاک و لباس، فقط بخش کوچکی یادگار و باقی مانده است.
نکته جالب در مورد این لباس این است که شاید از دید یک فرد غیر بلوچ و یا افرادی که آشنایی با این لباس ندارند، همه این لباس‌ها یک شکل و یکسان دیده شوند و تفاوتی با هم نداشته باشند. اما در واقعیت اینگونه نیست و فرم و ساختار لباس و شلوار نشان دهنده خیلی از چیزها است. به عنوان نمونه نوع پوشش و نوع دوخت اهالی شهرهای مختلف بلوچستان به گونه‌ای است که با دیدن لباس و شلوار، می‌توان پی برد که آن فرد متعلق به کدام شهر، منطقه یا طایفه بلوچ است.
در حال حاضر لباس بلوچی یکی از هنرهایی است که زنده مانده است. دلیل آن هم خود مردم بلوچ هستند که یادگاری زیبا و ارزشمند نیاکان خودشان را حفظ و نگهداری کرده‌اند. لباسی که باید مورد توجه همه اهل فرهنگ و هنر دوستان قرار بگیرد، چون بخشی از هویت، فرهنگ و تاریخ ایرانیان است. میراثی که باید قدر آن را دانست و این هنر اصیل را زنده نگه داشت. چون شاخه و ریشه‌ای از درخت بزرگ ایران و یک میراث بشری است.
پوشاک و لباس بلوچی یکی از این موارد است که در شاخه‌های بسیاری قابل بررسی است، از جمله قدمت تاریخی و جنبه هنری آن باید مورد توجه قرار بگیرد. لباس بلوچی، لباسی است که در یک منطقه بزرگ جغرافیایی از قدیم مورد استفاده مردم بوده است. مناطقی چون ناحیه سیستان و بلوچستان ایران، بخش‌هایی از خراسان (به خصوص جنوب آن)، بخش‌هایی از استان کرمان و هرمزگان، کشورهایی چون پاکستان، هندوستان، افغانستان و ... از جمله نواحی هستند که این لباس در آن‌ها رایج است. ممکن است خیلی دیگر از اقوام ایرانی لباسی مشابه این لباس و یا پوشاک و لباسی با ویژگی‌های مشترک با این لباس را داشته‌اند. این مسئله به دلیل ریشه‌های مشترک مردمی، قومی، تبارشناسی، فرهنگی و تاریخی مردم ایران دور از ذهن نیست. پوشاک و لباس‌هایی که در پروسه تاریخی ایران وجود داشته‌اند و گذر زمان و شرایط و سیاست‌های روزگار خیلی از آن‌ها را یا از بین برده است، یا محدود کرده و یا از آن پوشاک و لباس، فقط بخش کوچکی یادگار و باقی مانده است.
نکته جالب در مورد این لباس این است که شاید از دید یک فرد غیر بلوچ و یا افرادی که آشنایی با این لباس ندارند، همه این لباس‌ها یک شکل و یکسان دیده شوند و تفاوتی با هم نداشته باشند. اما در واقعیت اینگونه نیست و فرم و ساختار لباس و شلوار نشان دهنده خیلی از چیزها است. به عنوان نمونه نوع پوشش و نوع دوخت اهالی شهرهای مختلف بلوچستان به گونه‌ای است که با دیدن لباس و شلوار، می‌توان پی برد که آن فرد متعلق به کدام شهر، منطقه یا طایفه بلوچ است.
در حال حاضر لباس بلوچی یکی از هنرهایی است که زنده مانده است. دلیل آن هم خود مردم بلوچ هستند که یادگاری زیبا و ارزشمند نیاکان خودشان را حفظ و نگهداری کرده‌اند. لباسی که باید مورد توجه همه اهل فرهنگ و هنر دوستان قرار بگیرد، چون بخشی از هویت، فرهنگ و تاریخ ایرانیان است. میراثی که باید قدر آن را دانست و این هنر اصیل را زنده نگه داشت. چون شاخه و ریشه‌ای از درخت بزرگ ایران و یک میراث بشری است.
پستها
2 نظرات:
تمام حرفهای شما درست است ولی هر بلوچی با لباس اصیل خود بخشی از هویت، فرهنگ و تاریخ ایرانیان است از بلوچستان خارج می شود او را به عنوان افغانی مورد تمسخر قرار می دهند.
دوست گرامی، خود من هم این مسئله تمسخر لباس بلوچی را در شهرهای بزرگ دیده‌ام و لمس کرده‌ام. متأسفانه قدر داشته‌های خودمان را نمی‌دانیم و با دست خود تیشه به ریشه فرهنگ ایران می‌زنیم. این مسئله تمسخر و تحقیر نیاز به کار و آموزش فرهنگی در سطوح مختلف و از طریق رسانه‌های مختلف دارد و همکاری همه را می‌طلبد.
ارسال یک نظر